Kritiek geven
Kritiek geven komt voort uit ergernis of misschien wel boosheid. Tegelijkertijd vraagt kritiek geven dat u in staat bent uw ongenoegen helder en acceptabel te verwoorden. Het is daarom verstandig om alvorens in kritiek los te barsten, eerst te bedenken wat u wilt bereiken met uw commentaar. Hoewel er meer doelen en bijbehorende benaderingen mogelijk zijn, gaat het er doorgaans om te bereiken dat de ander de verantwoordelijkheid op zich neemt voor wat er is misgegaan en daar ook iets mee doet. In dat geval is het overlegmodel het handigst.
Hoe doe ik dat?
1. Het overlegmodel van kritiek veronderstelt dat de
onderlinge verhoudingen min of meer gelijkwaardig
zijn en dat er tevens sprake is van een redelijke en bij
vooorkeur goede verstandhouding. De relatie is zo
gelijkwaardig en goed dat u elkaar open kunt vertellen
wat u dwarszit.
2. Formuleer uw kritiek duidelijk en aanvaardbaar. Duidelijk
wil zeggen dat u concreet aangeeft over welke situatie en
over welk gedrag u het hebt. Tevens geeft u aan welke
gevolgen dit gedrag had of kan hebben. Aanvaardbaar wil
zeggen dat u niet de persoon aanvalt, maar alleen zijn
gedrag ter discussie stelt. Praat daarbij zoveel mogelijk
in de ik-vorm. Het gaat om wat u hebt ervaren en om wat
u daarvan vindt.
3. Besef dat uw kritiek voor de ander 'slecht nieuws'
is. Door de emoties die dit oproept, zal de ander zeker
willen reageren. Daarbij zijn allerlei reacties
te verwachten, zoals verdedigen, verzachten, afweren of
een tegenaanval inzetten.
4. Hou eigen emoties in bedwang en luister naar de
reactie. Soms schrikken mensen zo erg van de kritiek
dat ze helemaal stilvallen. Nodig de ander dan
uit om te reageren.
5. Zwak kritiek niet af en vat alleen de reactie van de ander
samen en erken dat het voor de ander onaangenaam is
om de kritiek te krijgen. Geef tevens aan dat uw kritiek niet
is bedoeld om de ander als persoon onderuit te halen,
maar is bedoeld om samen een oplossing te vinden voor
een ongewenste situatie.
6. Wanneer u merkt dat de eerste golf van emoties is
weggeëbd, kunt u uw kritiek nog wat toelichten. Pas ook
nu op niet teveel tegelijk te zeggen. Neem nu en dan een
pauze en laat de ander reageren op wat u hebt gezegd.
Op deze manier helpt u de ander om de kritiek te
begrijpen en emotioneel te verwerken.
7. Vraag op het juiste moment in hoeverre hij het eens is
met uw kritiek en in hoeverre hij bereid is daar wat mee
te doen. Pas wanneer de ander zich daar duidelijk over
heeft uitgesproken, komt de volgende stap in beeld.
8. Kom samen tot een oplossing, bij voorkeur tot concrete,
controleerbare afspraken om het probleem dat is
ontstaan door het gedrag van de ander, zo goed mogelijk
op te lossen en in de toekomst te voorkomen.
Ga door met: meer doelen en benaderingen (andere aanpak kritiek)